Hiperglikemiczny zespół hiperosmolarny (HHS) to groźne, ostre powikłanie cukrzycy, najczęściej występujące u osób z cukrzycą typu 2, zwłaszcza w starszym wieku. Charakteryzuje się bardzo wysokim poziomem glukozy we krwi, odwodnieniem i brakiem znaczącej kwasicy ketonowej (w odróżnieniu od kwasicy ketonowej, która jest częstsza w cukrzycy typu 1).
Główne cechy HHS:
1. Bardzo wysoka hiperglikemia: Stężenie glukozy we krwi może przekraczać 600 mg/dl (33,3 mmol/l).
2. Hiperosmolalność osocza: W wyniku nadmiaru glukozy we krwi dochodzi do wzrostu osmolalności osocza, co prowadzi do przemieszczania wody z komórek do przestrzeni zewnątrzkomórkowej, co powoduje odwodnienie komórkowe.
3. Ciężkie odwodnienie: Jest spowodowane utratą płynów i elektrolitów wraz z moczem (poliuria), co dodatkowo pogłębia stan chorego.
4. Brak lub minimalna kwasica ketonowa: W przeciwieństwie do cukrzycowej kwasicy ketonowej (DKA), HHS zwykle nie wiąże się z dużym wytwarzaniem ciał ketonowych, ponieważ u osób z cukrzycą typu 2 pewne ilości insuliny mogą nadal być obecne, co hamuje ketogenezę.
—
Objawy HHS:
Bardzo silne pragnienie i suchość w ustach.
Skrajne odwodnienie (sucha skóra, zmniejszone wydalanie moczu, hipotonia).
Osłabienie, senność, dezorientacja lub utrata przytomności (w skrajnych przypadkach śpiączka hiperosmolarna).
Zmiany neurologiczne: drgawki, niedowłady, zaburzenia mowy (mogą przypominać objawy udaru).
Zaburzenia rytmu serca z powodu niedoboru elektrolitów, np. potasu.
—
Przyczyny HHS:
Infekcje (najczęstsza przyczyna, np. zapalenie płuc, grypa, infekcje dróg moczowych).
Niewłaściwe leczenie cukrzycy (np. brak insuliny lub leków przeciwcukrzycowych).
Udar mózgu, zawał serca lub inne ostre choroby.
Stosowanie leków, które mogą zwiększać poziom cukru we krwi, np. steroidów lub diuretyków.
Poważne odwodnienie (np. przy ograniczonym spożyciu płynów u osób starszych).
—
Leczenie HHS:
HHS wymaga natychmiastowego leczenia w szpitalu, ponieważ nieleczone może prowadzić do śmierci.
1. Rehydracja: Podawanie płynów dożylnie (najczęściej roztwory soli fizjologicznej) w celu uzupełnienia odwodnienia.
2. Obniżenie poziomu glukozy: Podanie insuliny dożylnie w kontrolowany sposób.
3. Korygowanie zaburzeń elektrolitowych: Uzupełnianie elektrolitów, zwłaszcza potasu.
4. Leczenie przyczyny: Leczenie infekcji lub innych czynników, które wywołały HHS.
—
Zapobieganie HHS:
Regularna kontrola poziomu glukozy we krwi.
Odpowiednie leczenie cukrzycy.
Nawadnianie organizmu, zwłaszcza w czasie choroby lub gorączki.
Szybka reakcja na infekcje i inne stany chorobowe.
Konsultacja z lekarzem w razie pogorszenia kontroli glikemii.
HHS to stan zagrażający życiu, dlatego w przypadku objawów sugerujących ten zespół należy niezwłocznie udać się do szpitala.
[tekst dzięki ChatGPT]